1. قال الإمام علي عليه السلام :
کن عفوا في قدرتک، جوادا في عسرتک، مؤثرا مع فاقتک، يکمل لک الفضل.«غرر الحکم، ح 7179»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: زماني که قدرت داري با گذشت باش و در زمان تنگدستي بخشنده و در عين نيازمندي ايثارگر، تا فضل تو به کمال رسد.
2. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : تجاوزوا عن ذنوب الناس يدفع الله عنکم بذلک عذاب النار.«تنبيه الخواطر، ج 2، ص 120»
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: از گناهان مردم درگذريد، تا خداوند بدين سبب عذاب دوزخ را از شما دور گرداند.
3. قال الإمام علي - عليه السلام - : شر الناس من لا يعفو عن الزلة و لا يستر العورة.«غرر الحکم، ح 5735»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: بدترين مردم کسي است که لغزش را نمي بخشد و عيب و خطا را نمي پوشاند.
4. قال الإمام الصادق - عليه السلام - : ثلاث من مکارم الدنيا والآخرة: تعفو عمن ظلمک، وتصل من قطعک، وتحلم إذا جهل عليک.«الکافي، ج 2، ص 107»
امام صادق - عليه السلام - فرمود: سه چيز از خصلتهاي ارزشمند دنيا و آخرت است: بخشودن کسي که به تو ستم کرده است، پيوستن به کسي که از تو بريده است و بردباري ورزيدن هر گاه نسبت به تو رفتار جاهلانه اي شود.
5. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : إذا عنت لکم غضبة فادرؤوها بالعفو، إنه ينادي مناد يوم القيامة: من کان له علي الله أجر فليقم، فلا يقوم إلا العافون، ألم تسمعوا قوله تعالي: «فمن عفا وأصلح فأجره علي الله».«أعلام الدين، ص 337»
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: هر گاه خشمي براي شما پيش آمد، با عفو و گذشت آن را از خود دور کنيد، زيرا در روز قيامت منادي اي ندا مي دهد: هر که به گردن خدا مزدي دارد، برخيزد و کسي جز بخشايندگان برنخيزند، آيا نشنيده ايد که خداي متعال فرمود: «پس هر که گذشت کند و آشتي ورزد، مزدش با خداست».
6. قال الإمام الصادق - عليه السلام - : إنّا أهل بيت مروتنا العفو عمن ظلمنا.«أمالي شيخ صدوق، ص 238»
امام صادق - عليه السلام - فرمود: ما خانداني هستيم، که مردانگي ما گذشت از کسي است که به ما ستم کرده است.
7. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : عليکم بالعفو، فإن العفو لا يزيد العبد إلا عزا، فتعافوا يعزکم الله.«الکافي، ج 2، ص 108»
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: بر شما باد به گذشت، زيرا که گذشت جز بر عزت بنده نمي افزايد. پس از يکديگر گذشت کنيد تا خداوند شما را عزت بخشد.
8. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : من عفا عن مظلمة أبدله الله بها عزا في الدنيا والآخرة.«أمالي شيخ طوسي، ص 182»
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: هر که از ستمي که در حقّ او شده گذشت کند، خداوند به جاي آن در دنيا و آخرت به او عزت بخشد.
9. قال الإمام علي - عليه السلام - : العفو تاج المکارم.«غرر الحکم، ح 520»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: بخشودن، تاج خصلتهاي والاي انساني است.
10. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : من کثر عفوه مد في عمره.«أعلام الدين، ص 315»
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: هر که گذشتش زياد باشد، عمرش دراز شود.
11. قال الإمام الباقر - عليه السلام - : الندامة علي العفو أفضل وأيسر من الندامة علي العقوبة.«الکافي، ج 2، ص 108»
امام باقر - عليه السلام - فرمود: پيشماني از گذشت، برتر و آسانتر از پشيماني حاصل از کيفر دادن است.
12. قال الإمام الرضا - عليه السلام - : ما التقت فئتان قط إلا نصر أعظمهما عفوا.«الکافي، ج 2، ص 108»
امام رضا - عليه السلام - فرمود: هرگز دو گروه با هم روياروي نشدند مگر اين که با گذشت ترين آنها پيروز شد.
13. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : تجاوزوا عن الذنب ما لم يکن حدا.«تنبيه الخواطر، ج 2، ص 120»
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: از گناه، تا زماني که مستوجب حدي نباشد، درگذريد.
14. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : تجاوزوا عن عثرات الخاطئين يقيکم الله بذلک سوء الأقدار.«تنبيه الخواطر، ج 2، ص 120»
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: از لغزشهاي خطاکاران درگذريد، تا بدين سبب خداوند شما را از مقدرات ناگوار نگه دارد.
15. قال الإمام علي - عليه السلام - : شيئان لا يوزن ثوابهما: العفو و العدل.«غرر الحکم، ح 5769»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: دو چيز است که ثواب آنها وزن نمي شود: گذشت و عدالت.
16. قال الإمام علي - عليه السلام - : قلة العفو أقبح العيوب، والتسرع إلي الانتقام أعظم الذنوب.«غرر الحکم، ح 6766»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: کم گذشتي، زشت ترين عيبهاست و شتاب در انتقامگيري، بزرگترين گناهان است.
17. قال الإمام الصادق - عليه السلام - : ما أقبح الانتقام بأهل الأقدار.«تحف العقول، ص 359»
امام صادق - عليه السلام - فرمود: چه زشت است انتقام گيري قدرتمندان.
18. قال الإمام علي - عليه السلام - (من کتابه للأشتر لما ولاه مصر): ولا تکونن عليهم سبعا ضاريا (ضاربا) تغتنم أکلهم، فإنهم صنفان: إما أخ لک في الدين، أو نظير لک في الخلق ... .«نهج البلاغه، نامه 53»
امام علي - عليه السّلام - (در فرمان حکومت مصر به مالک اشتر) فرمود: نسبت به آنان چونان حيوان درنده اي مباش که خوردنشان را غنيمت شماري، زيرا مردم دو گروهند: يا برادر ديني تويند، يا همنوع تو، که از ايشان لغزش سر مي زند و در معرض درد و گرفتاريها قرار دارند و دانسته و ندانسته خلاف مي کنند. بنابر اين، همان گونه که خود دوست داري خداوند تو را ببخشايد و از خطاهايت درگذرد، تو نيز آنان را ببخش و از خطاهايشان درگذر، از بخشش و گذشت هرگز پشيمان مباش و از کيفر دادن خوشحالي مکن.
19. قال الإمام زين العابدين - عليه السلام - في قوله تعالي «فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ» (الحجر/85): العفو من غير عتاب.«أمالي شيخ صدوق، ص 276»
امام سجاد - عليه السّلام - درباره آيه «پس گذشت کن، گذشتي نيکو» فرمود: مقصود، گذشت بدون سرزنش است.
20. قال الإمام علي - عليه السلام - : من لم يحسن العفو أساء بالانتقام.«غرر الحکم، ح 8959»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: هر که کار خوب گذشت را انجام ندهد، کار ناپسند انتقام را مرتکب شود.
21. قال الإمام الحسين - عليه السلام - : إن أعفي الناس من عفا عند قدرته.«الدرة الباهره، ص 29»
امام حسين - عليه السلام - فرمود: باگذشت ترين مردم، کسي است که در زمان قدرت داشتن گذشت کند.
22. قال الإمام علي - عليه السلام - : إذا قدرت علي عدوک فاجعل العفو عنه شکرا للقدرة عليه.«نهج البلاغه، حکمت 11»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: هر گاه بر دشمنت قدرت يافتي، گذشت از وي را شکرانه قدرت يافتنت بر او قرار ده.
23. قال الإمام علي - عليه السلام - : والعفو زکاة الظفر.«نهج البلاغه، حکمت 211»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: گذشت، زکات پيروزي است.
24. قال الإمام علي - عليه السلام - : العفو زکاة القدرة.«غرر الحکم، ح 924»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: گذشت، زکات قدرت است.
25. قال الإمام علي - عليه السلام - : العفو زين القدرة.«غرر الحکم، ح 773»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: گذشت، زيور قدرت است.
26. قال الإمام علي - عليه السلام - : العفو مع القدرة جنة من عذاب الله سبحانه.«غرر الحکم، ح 1547»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: گذشت کردن از روي قدرت، سپري است در برابر عذاب خداي سبحان.
27. قال الإمام علي - عليه السلام - : أحسن العفو ما کان عن قدرة.«غرر الحکم، ح 3184»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: بهترين گذشت، آن است که از روي قدرت باشد.
28. قال الإمام علي - عليه السلام - : کن عفوا في قدرتک، جوادا في عسرتک، مؤثرا مع فاقتک، يکمل لک الفضل.«غرر الحکم، ح 7179»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: زماني که قدرت داري با گذشت باش و در زمان تنگدستي بخشنده و در عين نيازمندي ايثارگر، تا فضل تو به کمال رسد.
29. قال الإمام علي - عليه السلام - : جاز بالحسنة وتجاوز عن السيئة ما لم يکن ثلما في الدين أو وهنا في سلطان الإسلام.«غرر الحکم، ح 4788»
امام علي - عليه السّلام - فرمود: (بدي يا خوبي را) به نيکي پاداش ده و از بدي درگذر، به شرط آن که به دين لطمه اي نزند يا موجب وهن و ضعفي در قدرت اسلام نشود.
30. قال الإمام زين العابدين - عليه السلام - : حق من أساءک أن تعفو عنه، وإن علمت أن العفو عنه يضر انتصرت، قال الله تبارک و تعالي: «وَ لَمَنِ انتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُوْلَئِكَ مَا عَلَيْهِم مِّن سَبِيلٍ» (الشوري/41).
«الخصال، ج 2، ص 570»
امام سجاد - عليه السلام - فرمود: حقّ کسي که به تو بدي کند، اين است که از او درگذري، ولي اگر دانستي که گذشت از او زيانبار است آن گاه انتقام بگير. خداي تبارک و تعالي فرموده است: «و هر كه پس از ستم (ديدن) خود ياري جويد (و انتقام گيرد) راه (نكوهشي) بر ايشان نيست»
31. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : تعافوا تسقط الضغائن بينکم.«کنز العمال، ح 7004»
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: از يکديگر گذشت کنيد تا کينه هاي ميان شما از بين برود.
32. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : إن الله عفو يحب العفو.«کنز العمال، ح 7005»
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمود: خداوند بسيار باگذشت است و گذشت را دوست دارد.
33. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : رأيت ليلة اسري بي قصورا مستوية مشرفة علي الجنة، فقلت: يا جبرئيل لمن هذا؟ فقال: للکاظمين الغيظ والعافين عن الناس والله يحب المحسنين.«کنز العمال، ح 7016»
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: شبي که به آسمان برده شدم، کاخهايي بلند و مشرف بر بهشت را ديدم، گفتم: اي جبرئيل! اين کاخها از آن کيست؟ گفت: براي آنان که خشم خويش را فرو مي خورند و از خطاي مردم در مي گذرند و خداوند نيکوکاران را دوست مي دارد.