9ـ توجه به سياق آيات:
منظور از سياق آيات، نحوه در پي هم آمدن آيات و استفاده از الفاظ و تفاوت و تشابه‌هاي موجود كلامي در قرآن است.
به عنوان نمونه به موارد زير توجه كنيد:
فاما من طغي. و آثر الحياه الدنيا. فان الجحيم هي المأوي. نازعات: 37 تا 39
و اما من خاف مقام ربه و نهي النفس عن الهوي. فان الجنه هي المأوي. نازعات: 40 و 41
در اين آيات پشت سر هم، عاقبت بدكاران و مؤمنان با سياق مشابه و تفاوت اندك ذكر مي‌شود.
اما من استغني. فانت له تصدي. و ما عليك الا يزكي. عبس: 5 تا 7
و اما من جاءك يسعي. و هو يخشي. فانت عنه تلهي. عبس: 8 تا 10
در اين آيات پشت سر هم، نحوه صحيح برخورد با گروه‌هاي روي‌گردان از حقيقت و عاشقان آن ذكر شده است.
كَلا اِن كِتاب الفُجّارِ لَفي سِجّينٍ . و ما اَدريك ما سِجّين . كِتاب مرقوم . مطففين: 7 تا 9
كَلا اِن كِتاب الاَبرارِ لَفي عِلّي‍ين . و ما اَدريك ما عِلّيّون . كِتاب مرقوم . مطففين: 18 تا 20
در اين دو مجموعه آيات، سخن از نامه اعمال بدكاران و نيكوكاران به ميان آمده و با الفاظي با سياق شبيه و بعضاً يكسان با يكديگر، مطالب ذكر شده است.
10ـ كيفيت نوار آموزشي:
در توضيح شيوه منتخب حفظ، سخن از نوار آموزشي به ميان آمد. اينك جهت تكميل آن بحث، نكاتي را به آن مي‌افزاييم:
1ـ فرد حافظ از هر نواري كه به پسندد و بتواند از نظر سرعت قرائت و لحن آن به حفظ بپردازد مي‌تواند استفاده كند.
2ـ ترجيح دارد فرد حافظ هر نواري را كه در ابتداي حفظ برگزيد تا آخر حفظ يا حداقل تا پايان سوره‌اي كه حفظ مي‌كند، از آن بهره جويد. تغيير نوار آموزشي چه از نظر تجويد و لحن و چه از لحاظ حسن حفظ موجب اختلال مي‌شود.
3ـ لازم نيست حافظ، صداي خود را با صداي قاري‌اي كه تلاوت نوار از آن اوست مطابق كند. حتي ممكن است هماهنگ نمودن صدا با صداي قاري، ضربه‌هاي جبران‌ناپذيري به صداي حافظ وارد كند.
11ـ حفظ ترتيب سور قرآن:
حافظ قرآن نه تنها لازم است ترتيب آيات همه سوره‌ها را حفظ كند، بلكه ترتيب سوره‌هاي قرآن را نيز بايد بداند به طوري كه وقتي به انتهاي سوره‌اي رسيد، بتواند سوره بعدي را بدون تأمل و مراجعه به قرآن، از حفظ قرائت كند.
براي حفظ بهتر ترتيب سوره‌هاي قرآن مناسب است ابتدا آنها را دسته‌بندي كرده و پس از چند بار مرور، آنها را حفظ شويم. بخصوص كساني كه حفظ خود را از انتهاي قرآن آغاز مي‌كنند، زودتر به حفظ ترتيب سور قرآن نياز دارند زيرا در جزء سي‌ام قرآن، 37 سوره وجود دارد.
دسته‌بندي زير بر اساس ويژگي‌هاي مشترك سوره‌هاي قرآن به ترتيب از ابتدا تا انتها انجام پذيرفته است:
شماره نام سوره‌ها
1 تا 3 حمد، بقره، آل‌عمران
4 تا 7 نساء، مائده، انعام، اعراف
8 و 9 انفال، توبه
10 تا 15 يونس، هود، يوسف، رعد، ابراهيم، حجر
16 تا 20 نحل، اسراء، كهف، مريم، طه
21 تا 25 انبياء، حج، مؤمنون، نور، فرقان
26 تا 28 شعراء، نمل، قصص
29 تا 32 عنكبوت، روم، لقمان، سجده
33 تا 38 احزاب، سبأ، فاطر، يس، صافات، ص
39 تا 46 زمر، غافر، فصلت، شوري، زخرف، دخان، جاثيه، احقاف
47 تا 52 محمد، فتح، حجرات، ق، ذاريات، طور
53 تا 59 نجم، قمر، رحمن، واقعه، حديد، مجادله، حشر
60 تا 66 ممتحنه، صف، جمعه، منافقون، تغابن، طلاق، تحريم
67 تا 72 ملك، قلم، حاقه، معارج، نوح، جن
73 تا 77 مزمل، مدثر، قيامه، انسان، مرسلات
78 تا 83 نبأ، نازعات، عبس، تكوير، انفطار، مطففين
84 تا 90 انشقاق، بروج، طارق، اعلي، غاشيه، فجر، بلد
91 تا 96 شمس، ليل، ضحي، شرح، تين، علق
97 تا 102 قدر، بينه، زلزله، عاديات، قارعه، تكاثر
103 تا 108 عصر، همزه، فيل، قريش، ماعون، كوثر
109 تا 114 كافرون، نصر، مسد، اخلاص، فلق، ناس
با دقت در اين ترتيب، مي‌توانيم اسامي و ترتيب سوره‌ها را بهتر به ذهن خود بسپاريم.
پرسش:
1ـ سياق آيات 15 و 16 سوره فجر و آيات 5 تا 10 سوره ليل را بررسي كنيد.
2ـ در باره كيفيت نوار ترتيل مناسب براي حفظ، دو ويژگي ذكر كنيد.