ستايش بيانتها خداوندي را كه توفيق عطا فرمود ، تا اين بار در محضر هفتمين ستاره از آسمان قرآن كريم باشيم .
ضمن عرض ارادت خالصانه به محضر اين سوره ملكوتي ، لحظاتي از بيانات گهربار ايشان مستفيض ميشويم .
- لطفاً خودتان را معرفي نماييد؟
من اعراف ، هفتمين سوره از قرآن كريم هستم . 206 آيه دارم و در مكه معظمه بر پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم نازل شدهام .
- خواهشمنديم مضمون كلي آيات خود را براي خوانندگان ما بيان كنيد ؟
در آيات من ابتدا اشاره كوتاهي به مبدأ و معاد شده است . سپس به بيان داستان آفرينش آدم و پيمانهايي كه خداوند از فرزندان آدم در مسير هدايت گرفته ، ميپردازد .
همچنين به سرگذشت بسياري از اقوام پيشين و انبياي گذشته اشاره شده است .
- لطفاً قدري از فضايل تلاوت خود برايمان صحبت كنيد ؟
همين قدر بگويم كه هركس سورهي اعراف را بخواند ، خداوند روز قيامت ميان او و شيطان حجابي حايل كند و او را همنشين حضرت آدم علي نبینا و آله و علیه السلام گرداند .1
به همين جهت مولايم امام صادق عليهالسلام فرمودند : در اين سوره محكمات قرآن است . قرائت آن را ترك نكنيد زيرا در روز رستاخيز در پيشگاه خداوند براي تلاوت كنندگانش گواهي ميدهند .2
- آيه صد و هفتاد و دوم شما به آيهي ميثاق معروف است ، لطف فرموده و دربارهي اين عهد و پيمان توضيح بيشتري بدهيد ؟
امام صادق عليهالسلام در اين باره فرمودهاند : خداوند در عالم ذر از خلايق به خدايي خود و اين كه پيامبر رسول و فرستاده از جانب اوست و همچنين به ولايت و امامت اميرالمؤمنين عليه السلام و ائمه طاهرين عليهم السلام پيمان گرفت و فرمود : آيا من پروردگار شما نيستم و محمد صلي الله عليه و آله و سلم پيغمبر شما نيست و علي عليهالسلام پيشوايان شما نيستند ؟3
پس چرا ما چيزي از اين پيمان به خاطر نميآوريم ؟
اصل اين معرفت و اقرار در قلبهاي شما ثابت و برقرار است كه اگر چنين نبود ، هيچ يك از افراد بشر نميدانست كه خالق و رازق او كيست . اما صفحه و محل ميثاق را فراموش كردهايد و روزي آن را به ياد خواهيد آورد .4
آيا زمان خاصي براي تلاوت شما توصيه شده است ؟
كسي كه سورهي اعراف را در هر ماه تلاوت نمايد . در روز قيامت از كساني خواهد بود كه نه ترسي بر آنهاست و نه غمي دارند و اما كسي كه در هر جمعه بخواند ، در قيامت بدون حساب وارد بهشت ميشود .5
- بفرماييد نام شما «اعراف» به چه معناست و چرا شما به اين نام شهرت يافتهايد ؟
اعراف مكاني است بين بهشت و دوزخ كه پيامبر و اهل بيت ايشان روز رستاخيز در آنجا توقف خواهند كرد و به ياران و شيعيان خويش اجازهي ورود به بهشت را ميدهند . آري هيچكس داخل بهشت نخواهد شد مگر آنكه معرفت ايشان را داشته باشد و نيز كسي به دوزخ وارد نخواهد شد مگر آن كسي كه آنان را انكار كند .6
و من از آن جهت اعراف نام گرفتهام كه آيهاي كه اين حقيقت را بيان ميكند آيه 46 من است ، بشنويد :
« وَعَلَى الأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسِيمَاهُمْ وَنَادَوْاْ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَن سَلاَمٌ عَلَيْكُمْ لَمْ يَدْخُلُوهَا وَهُمْ يَطْمَعُونَ »
- خواهشمنديم يكي از خاطرات خود را از هنگام نزول آيات نقل كنيد ؟
روزي كفار قريش به چند نفر مأموريت دادند كه به نجران سفر كنند ، مقصود از اين سفر آن بود كه در آنجا از دانشمندان يهود مسائلي را ياد بگيرند تا در هنگام بازگشت آن سؤالات را در برابر پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مطرح سازند ، به گمان اين كه پيامبر از پاسخ دادن عاجز ميماند . يكي از سؤالات اين بود كه : اگر تو پيغمبر خدا و راستگو هستي ، بگو در چه زماني قيامت برپا ميشود ؟ هنگامي كه اين پرسش را مطرح كردند ، خداوند متعال در جواب آنان آيهي صد و هشتاد و هفتم من را نازل كرد 7 و چنين فرمود :
« يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّي لاَ يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لاَ تَأْتِيكُمْ إِلاَّ بَغْتَةً يَسْأَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ اللّهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ »
از تو دربارهي قيامت ميپرسند كه چه وقت برپا مي شود ؟ بگو : جز اين نيست كه علم آن نزد پروردگار من است و كسي به جز او نمی تواند وقت آن را آشکار سازد؛ (اما قيام قيامت، حتى) در آسمانها و زمين، سنگين (و بسيار پر اهميت) است؛ و جز بطور ناگهانى، به سراغ شما نمی آيد!» (باز) از تو سؤال می کنند، چنان که گويى تو از زمان وقوع آن باخبرى! بگو: «علمش تنها نزد خداست؛ ولى بيشتر مردم نمی دانند.»
- دوست داريم اين گفتگو را با تذكري از شما به پايان رسانيم .
« وَاذْكُر رَّبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالآصَالِ وَلاَ تَكُن مِّنَ الْغَافِلِينَ »8
پروردگارت را در دل خود، از روى تضرع و خوف، آهسته و آرام، صبح گاهان و شام گاهان، ياد کن؛ و از غافلان مباش!
از خداوند مي خواهيم كه توفيق تدبر و عمل به معارف قرآن را به ما مرحمت فرمايد .
پی نوشت ها
1. تفسير جامع ج 2 ص 387
2. تفسير جامع ج 2 ص 386
3. تفسير جامع ج 2 ص 483- البرهان في تفسير القرآن ج 3 ص 294
4. المحاسن 1/376 ، ح 826
5. تفسير جامع ج 2 ص 386
6. تفسير جامع ج 2 ص 409
7. تفسير جامع ج 2 ص 494 و تفسير نمونه شأن نزول آيه 187
8. سوره اعراف / 205