شفاعت بدان معني است كه خداوند متعال به افراد خاصي اجازه ميدهد براي گنهكاران و حاجتمندان واسطهي خير شوند و براي آنها دفع ضرر كنند و وسيلهي خير گردند.
ناگفته پيداست، شفاعت به كساني كه اهل ايمان نيستند و ديني مورد رضايت پروردگار ندارند، هرگز نخواهد رسيد.1 شفاعت براي افراد خاصي جايز دانسته شده و شفاعت كننده بايد آبرومند درگاه حقتعالي باشد. آنچه از آيات و روايات برميآيد آن است كه از جمله شفيعان پيامبر اكرم صلياللهعليهوآلهوسلم و ائمهي اطهار عليهمالسلام و قرآن كريم هستند.
البته مقام شفاعت كبري اختصاص به رسول خدا صلياللهعليهوآلهوسلم دارد و همچنين امامان معصوم از شاخههاي آن شفاعت كبري به شمار ميآيند. براي تأييد اين مطلب به آيهاي از قرآن استناد ميكنيم كه ميفرمايد:
«َمن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ» 2 چه كسي نزد او شفاعت كند جز به اذن او.
امام صادق عليهالسلام ذيل آيهي شريفه ميفرمايد: ما آن شفاعتكنندگان هستيم. 3
ميبينيد كه معصومين عليهمالسلام آن افراد برگزيده از جانب خدا و شافعان روز جزا ميباشند. حال اين سؤال مطرح است كه آيا نيكوكار و گنهكار هر دو از شفاعت آن بزرگواران بهرهمند خواهند شد؟
در پاسخ بايد گفت، آري شفاعت ائمهي هدي عليهمالسلام طبق اخبار رسيده شامل حال دوستداران گنهكار آنان نيز خواهد شد. زيرا اعتقاد به ولايت ايشان و محبتشان خود يكي از عوامل شفاعت آنها محسوب ميشود و به اين وسيله از آنان دفع ضرر و دفع عذاب خواهد شد، البته اين شفاعت مخصوص قيامت است و اين افراد در عالم برزخ كه مدت آن را جز خداوند كسي نميداند در عقوبت خواهند بود. اما دستهي دوم، پيروان نيكوكار ائمهاند كه شفاعت ايشان باعث افزايش درجات و بالا رفتن مقاماتشان ميگردد.
اينك قدري تفكر كنيم آيا اذن خداوند به شافعان روز جزا براي رهانيدن ما گنهكاران از عذاب جز به خروش آمدن درياي مهر و كرمش چيز ديگري ميتواند باشد؟ آيا انتخاب ائمه اين خيرخواهترين افراد به بشر براي شفاعت در روز جزا جز از جهت غفارالذنوبي حقتعالي است؟ به راستي آيا ما روسياهان مستحق چنين تفضّل و تكرّمي از جانب خداوند هستيم؟ او كه ابتدا از سر لطف و محبت ما را آفريد، با اين خلقت ما را كرامت بخشيد و همواره در طول حياتمان امامان خيرخواه و دلسوز چونان خورشيدي فروزان راهنماي زندگيمان درتاريكيهاي گمراهي قرار داد و باز در آخر راه رهايمان نكرد و آنها را شفيعان ما در روز قيامت قرار داد. بسي جاي شگفتي و تحير است، اگر قدردان امام اين گوهر تابناك نباشيم و با رفتار و كردارمان كفران اين نعمت عظيم الهي را كنيم.
يا صاحبالزمان، چشم ما گنهكاران به شفاعت شماست كه شما شفاعتكنندهي همهي مؤمنان هستيد. 4 ما نيازمندان درگاه حقتعالي سخت در روز قيامت و در مواقف هولناك آن محتاج شفاعت شمائيم. ملتمسانه از شما ميخواهيم هم به ما بصيرتي عنايت كنيد تا خود را در ورطهي گناه و معصيت قرار ندهيم و خالصانه مطيع و پيرو دستورات شما باشيم و هم از شفاعت بزرگ خويش در روز حشر بهرهمندمان فرمائيد.
پی نوشت ها
1-ذيل آيهي شريفه انبياء /29 «لا يشفعون الّا لَين اَرتَضي » شفاعت نميكنند مگر براي آن كه خدا پسندد. روايتي از امام كاظم و امام رضا عليهماالسلام در تفسير البرهان ج 3 صفحه 57 آمده يعني: شفاعت نكنند مگر براي آن كه خداونديش را پسنديده است.
2- بقره/255
3- بحارالانوار ج 8 ،ص 43
4- رسول خدا صلياللهعليهوآلهوسلم در ضمن حديث طولاني، از دوازده جانشين به حق خود ياد ميكنند و در وصف حضرت مهدي عليهالسلام ميفرمايند: «مهدي شفاعت كنندهي آنها (مؤمنان) است در روز قيامت، روزي كه خداوند جز به كسي كه بخواهد و به ميانجيگري او راضي باشد - اذن شفاعت نميدهد» به نقل از: غاية المرام: 692 به نقل ترجمهي مكيالالمكارم 135:1 و ميثاق آسماني ص 259