خداوند متعال را شاكريم كه بار ديگر عنايتي فرمود تا بتوانيم از محضر و كلام گهربار يكي ديگر از سورههاي قرآن كريم بهرهمند شويم.
ضمن عرض ارادت خالصانه به محضر اين وجود ملكوتي، از ايشان خواهشمنديم خود را براي خوانندگان ما معرفي نمايند.
من كهف، هيجدهمين سوره از قرآن كريم هستم. يكصد و ده آيه دارم و در مكهي معظمه بر محمد مصطفي صلياللهعليهوآلهوسلم نازل شدهام.
- لطفاً محتواي كلي آيات خود را برايمان بيان نماييد.
آيات من با حمد و ستايش خدا آغاز و با توحيد، ايمان و عمل صالح پايان مييابد. عمدهي مطالب من راجع به مبدأ و معاد و بشارت و انذار است. همچنين سه داستان اصحاب كهف، داستان حضرت موسي و خضر و داستان ذوالقرنين را شرح ميدهد.
- خواهشمنديم قدري از فضايل تلاوت خود را براي دوستداران كلام الهي صحبت كنيد.
همين قدر بگويم كه رسول گرامي اسلام صلياللهعليهوآلهوسلم فرمودند: هر كس در هنگام خواب آخرين آيه از سورهي كهف را بخواند از خوابگاه او تا كعبه نوري ساطع گردد كه فرشتگاني را فراميگيرد و آنان تا صبح براي او استغفار كنند. 1
- مشتاق شديم افضل اوقات تلاوت شما را بدانيم.
ششمين گوهر ولايت فرمودند: هر كس سورهي كهف را در هر شب جمعه بخواند شهيد از دنيا ميرود و خدا او را در زمرهي شهداء محشور ميگرداند و در روز قيامت در صف شهداء قرار گيرد. 2
همچنين فرمودند: كسي كه سورهي كهف را در هر شب جمعه تلاوت كند تا شب جمعهي ديگر كفارهي گناهان او باشد. 3
- خداوند متعال در چهلوششمين آيهي شما ميفرمايد:
« ....َوالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِندَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ أَمَلًا »
« و باقيات الصالحات ثوابش نزد پروردگارت بهتر و اميدبخشتر است. »
خواهشمنديم در مورد « باقيات الصالحات » توضيح بيشتري بدهيد.
به ياد دارم روزي شخصي به نام محمدبن اسماعيل به حضور امام جعفر صادق عليهالسلام شرفياب شد. حضرت پس از ديدار او برايش طلب مغفرت نمود و فرمود: مودّت و محبت با ائمه را كوچك و سبك نشماريد زيرا كه مودّت و محبت ما از جملهي باقياتالصالحات است.
آن شخص گفت: اي فرزند رسول الله، خداوند را سپاسگزاريم از اين كه نعمت دوستي شما اهل بيت را به ما عطا فرموده است. امام صادق عليهالسلام فرمود: پس بگوييد: « الحمدالله علي اول النعم » آنگاه محمدبن اسماعيل پرسيد: اولين نعمت كدام است؟ حضرت فرمود: ولايت ما آل محمد صلياللهعليهوآلهوسلم است. 4
البته يكي ديگر از باقيات الصالحات كه ششمين اختر ولايت و امامت به آن تذكر دادهاند ، نماز است. حضرت فرمودهاند: بايد دقت و مراقبت در اوقات نماز داشته باشيد. 5
- لطف فرموده يكي از خاطرات خود را از هنگام شأن نزول آيات برايمان تعريف كنيد.
روزي فردي به حضور پيامبر اكرم صلي اللهعليهوآلهوسلم آمد و عرض كرد: يا رسولالله من در راه خدا انفاق ميكنم، صلهي رحم به جا ميآورم و... و اين اعمال را فقط به خاطر خدا انجام مي دهم. اما هنگامي كه مردم از اين اعمال من سخن ميگويند و ستايش ميكنند، مسرور و خوشحال ميشوم و به همين سبب اينگونه كارها را بيشتر انجام ميدهم. حال وضع اين اعمال من چگونه است؟ 6
در اين هنگام پيك وحي بر رسول خدا صلياللهعليهوآلهوسلم نازل شد و اينگونه به اين سؤال پاسخ داد:
« قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ يُوحَى إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا »7
« اي پيامبر به امت بگو من هم بشري هستم مثل شما ( امتيازم اين است) كه به من وحي ميرسد كه تنها معبودتان خداي يگانه و يكتاست و هر كس كه به لقاي پروردگارش اميد دارد بايد نيكوكاري پيشه كند و هيچكس را در عبادت پروردگارش شريك نسازد. »
امام صادق عليهالسلام در مورد اين آيه فرمودند: چه بسا اشخاصي هستند كه عبادت و عملي را براي نمايش مردم به جا ميآورند و قصد آنها اين است كه مردم آنان را مدح نموده و ميل به شهرت و معروفيت دارند. اين افراد مشرك به خدا هستند.
ممكن نيست بندهاي در پنهاني و دور از نظر مردم كار نيكي انجام بدهد مگر آنكه خداوند خيري را براي او پيش آورد و بر عكس كسي نيست كه در پنهان و محرمانه مرتكب عمل زشت و خلافي شود و در كمترين فرصت شر آن كار براي شخص آشكار گردد. 8
- مرحمتي فرموده و در پايان اين گفتگو ما پويندگان راه حق را توصيه و نصيحتي بنماييد.
« وَلَا تَقُولَنَّ لِشَيْءٍ إِنِّي فَاعِلٌ ذَلِكَ غَدًا*إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّهُ وَاذْكُر رَّبَّكَ إِذَا نَسِيتَ وَقُلْ عَسَى أَن يَهْدِيَنِ رَبِّي لِأَقْرَبَ مِنْ هَذَا رَشَدًا »9
« و هرگز در مورد كاري نگو من فردا حتماً آن را انجام ميدهم. مگر آنكه بگويي اگر خدا بخواهد( انشاءالله) و هرگاه فراموش كردي (جبران كن) و پروردگارت را به خاطر بياور و بگو: اميدوارم كه پروردگارم مرا به راهي روشنتر از اين هدايت كند.»
- ما نيز در پايان از خداوند براي خود و تمامي خوانندگان ميخواهيم كه كلام قرآن و اهلبيت عليهمالسلام را نور هدايتي در دلمان قرار دهد تا بتوانيم به اين وسيله رهرو حقيقي راه آنان باشيم.انشاءالله
پی نوشت ها
1- بحارالانوار 92/282باب 42روايت3به نقل از عدةالداعي، تفسير جامع جلد 4 ص 174
2- بحارالانوار 92/282باب 43 روايت به نقل از ثواب الاعمال و تفسير عياشي، تفسير جامع جلد 4 ص175
3- بحارالنوار 92/282باب43 به نقل از تهذيب، تفسير جامع ج4 ص174
4- تفسير جامع ج4ص205
5- تفسير جامع ج4 ص206
6- تفسير نمونه شأن نزول آيه 110ج12ص579
7- آيه 110/سوره كهف
8- تفسير جامع ج4ص237
9- آيه 23و24/سوره كهف